بصیرت در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) 

1- فاقد البصر فاسد النّظر

کسى که بصیرت و بینایى ندارد فکر و اندیشه‌‌‌‏اش فاسد است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 416)

2- ابصر النّاس من ابصر عیوبه و اقلع عن ذنوبه

بیناترین مردم کسى است که ببیند عیبهاى خود را و باز ایستد از گناهان خود.(غررالحکم ترجمه خوانساری3061 )

3- من استقبل الامور ابصر

هر که استقبال کند کارها را بینا گردد، مراد از «استقبال امور» آنست که پیش از انجام آنها تأمّل و تدبّر در عواقب آنها کند.(غررالحکم ترجمه خوانساری حدیث 7802)

4- من ذکر اللّه استبصر

هر که یاد کند خدا را بینا گردد، یعنى براه راست و حقائق و معارف بینش می یابد.(غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 7800)

5- لا نیّة لمن لا علم له: کسى که علم ندارد نیّت ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10772)

6- لا علم لمن لا بصیرة له: کسى که بینش ندارد علمى ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10773)

7- لا بصیرة لمن لا فکر له: کسى که فکر ندارد بصیرت و بینشى ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10774)

8- لا فکر لمن لا اعتبار له: کسى که عبرت پذیر نیست بى‏فکر است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10775)

9- ذهاب البصر خیر من عمى البصیرة

کورى دیده، بهتر است از کورى بصیرت. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث    4 32)

10- نظر البصر لا یجدی اذا عمیت البصیرة

نگاه دیده سود ندهد آنجا که چشم دل و بصیرت کور باشد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث   6 174)

11- عن ابى عبد اللَّه علیه السّلام: قال العامل على غیر بصیرة کالسّائر على غیر الطّریق لا یزیده سرعة السّیر الّا بعدا

امام صادق علیه السّلام فرموده است: کسى که بدون بصیرت و دانائى، به کارى دست میزند مانند مسافرى است که در بیراهه میرود، او هر قدر بر سرعت سیر خود میافزاید به همان نسبت از جادّه دورتر مى‏‌‌شود.(الحدیت-روایات تربیتى، ج‏3، ص: 236)

12- انّما البصیر من سمع ففکّر و نظر فابصر و انتفع بالعبر

جز این نیست که بینا کسى است که بشنود و اندیشه و تفکر کند، و بنگرد و بینا گردد، و از عبرتها سود برد.(غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 3 85)

13- بالاستبصار یحصل الاعتبار

با بصیرت‌‌‌‌جویى پندگیرى به دست آید. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث3 239)

14- رحم اللَّه امرء تفکّر فاعتبر و اعتبر فابصر

خدا رحمت کند کسى را که تفکّر کند و عبرت گیرد، و پس از آن که عبرت گرفت بینا گردد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 42)

15- فى کلّ اعتبار استبصار

در هر پند گرفتنى بینایى است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 396)

16- المذنب على بصیرة غیر مستحقّ للعفو

کسى که از روى بصیرت و بینایى گناه کند شایسته و مستحق عفو و گذشت الهى نیست. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 1 391)

17- لحبّ الدّنیا صمّت الاسماع عن سماع الحکمة، و عمیت القلوب عن نور البصیرة

به خاطر دوستى دنیا گوشها از شنیدن حکمت (علم و صحیح و راست) کر شده‌‌‌‌‌‏اند و دلها از نور بصیرت کور شده است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث5 42)

18- و قد فتح باب الحرب بینکم و بین أهل القبلة، و لا یحمل هذا العلم إلّا أهل البصر و الصّبر و العلم بمواضع الحقّ فامضوا لما تؤمرون به، وقفوا عند ما تنهون عنه و لا تعجلوا فی أمر حتّى تتبیّنوا، فإنّ لنا مع کلّ أمر تنکرونه غیرا (خطبه 173)

اکنون جنگ میان شما و اهل قبله (بعضى از گروه‏هاى مسلمانان [سپاه معاویه در جنگ صفین] آغاز شده است و پرچم این جنگ را بر دوش نباید بگیرد مگر کسى که بینا به امور ، شکیبا و به موارد حق دانا باشد. پس حرکت کنید به سوى آنچه مأموریت دارید و توقف کنید در جایى که از اقدام نهى شده‏ا‌‌‌‌‌ید. در هیچ مسئله‌‌‌‏اى عجله نکنید تا تحقیق کامل در باره آن نموده باشید. زیرا براى ما در هر امرى که منکر آن مى‌‌‏شوید، تغییراتى [یا ابعادى‏] است.)  

( ترجمه‏ و تفسیرنهج‌‌‌ ‏البلاغه علامه جعفری ، ج 27 ، صفحه‏‌‌ى 118)